Waraanni keenya ammayyoomeera ‼Itoophiyaan waraana jabaa hidhanno ammayyaan gahoomeefi qor-qalbiin jabaate ijaarte ittiin diinoota ishee barbaadeessuuf qophii taate jirti! Diroonii fi xiyyaara waraanaa sadarkaa olaanaa irraa kaasee hanga sirna ittisa qilleensaa humna guddaa qabuutti, waraanni Afrikaa sadarkaa gaarii irratti argamu dandeettii isaa jijjiiruun humna naannoo isaa guddisaa jira. Waraanni Itoophiyaa Chaayinaan kan hojjetame SH-15 howitzers fi PHL-03 rocket launchers (MLRS systems), Raashiyaa Pantsir S-2 sirna ittisa qilleensaa, akkasumas Raashiyaan kan hojjetame Krasukha electronic warfare systems kan qabudha. Humni Qilleensaa Itiyoophiyaa jeettiiwwan Su-25 Raashiyaan hojjetaman ,Jeettiiwwan MiG-23 Chaayinaan hojjetaman akkasumas xiyyaarota Su-30 Raashiyaan hojjetaman qaba. Industiriin omisha diroonii haaraan Itiyoophiyaa Sky Win Aeronautics jedhamu gabaa biyya keessaa fi idil-addunyaatiif xiyyaara nama maleessa dhiyeessuuf kaayyeffateera. Raayyaan Ittisaa Itiyoophiyaa michoota dhiyeenyaa Raashiyaa fi Chaayinaa waliin waliigaltee waraanaa adda addaatiin humna isaa ammayyeessaa jira.

Dhibee kaanserii Sammuu **************************Dhibee ykn dhukkubni kaanserii Sammuu yommuu gurmuu tiishuu Sammuu (brain tissue mass) al malee bifa xannachaa (hiixii)tiin Sammuu keessattii biqiluun guddatan ykn seeliwwaan Sammuu al malee yommuu of baayisan jennee hiikuu dandeenya -kaanseriin Sammuu achuma Sammuu keessattii tiishuu Sammuu irraa kan uumamu ykn kaanserii qaamoota biroo kan akka kaanserii Sombaa, kaanserii Armaa,fi kan biroo irraa gara sammuutti kan faca’u ta’uu danda’a Dhibee kanaaf kana nama saxilan yoo sirriitti hin hubatamne ta’e iyyuu , qorannoon Akka jedhutti dhibichaaf kan nama saaxilu,1.UmuriDhibee kaanserii Sammuu garaa garaatu jiru,kaneen tokko tokko daa’mman kaan immo nama guddaa keessatti bay’atu2.saala ,kan isaani dhalaa keessatti kaan isaani immo dhiira keessatti bay’atu 3.Seena maati.maati ykn hidda dhaloota tokko keessatti namni tokko yoo qabaate carraa matii kan biraan qabamuu ol anaadha4.Cararii(radiation )addaa addaaf saaxilamuu Gosoota cararii(radiation types)A.Ionization radiation fkn- yaala addaa addaaf kan itti gargaaramnu-Atomic bombsB.Electromagnetic radiation c.radiofreququency radiation Fkn Cellular telephone are a source of -radiofrequecy radiation exposure that have received coverage in the popular media as potential risk factors for brain tumors presumably due to exposure of the head of the user to radio frequency energy Other sources of radio frequency include✓ microwaves,radar equipment and ✓occupational exposure like,sealer, plastic welder, Amateur radio operators,medical personnel, telecommunication workers,5.Kemikaala addaa addaaf saaxilamuu(chemical exposure)Fkn √ vinyl chloride, √qorichoota farra aramaa fi ilbosotaa6.Sorata,kan fatty itti baay’tu• kan Akka foonii yeroo hundaa soorachuu, waantoota N.nitroso compound (Nocs) jedhamu of keessatti qaban kan Akka sigaara aarsuu, cosmetics adda addaa knk f fayyadamuu 7.dhugaati alcohol bay’anaan fayyadamuu8.Namoota qaamni isaani Dhibee of irraa ittisu laafa ta’e,fknf dhukkubsattoota HIV/ AIDS fi kk f10.sababaa balaa garagaran,miidhamuu Sammuu11.infectioni garaa garaaf saaxilamuu Mallattoole kaanserii Sammuu *******************************-Mataa dhukkubbii-gaggabdoo/seizure -dhiphina Sammuu -waan godhanii fi waan dubbatan wallaaluu -qaamni gar tokkoo lamsha’uu-iji sirriitti arguu dadhabuu-Arrabni sirriitti dubbachuu dadhabuu**”Ittisuuf -soraata kuduraa fi muduraan itti bay’atu soorachuu -kan dhibichaaf nama saxilan irraa of eeggachuu-mallattoleen kun yoo mul’atan atattamaan mana yaala deemuun sakatta”amuu*****Galatooma!Dr Jireenya Gammachu

#Oduu_Ammee!!Shakkamtootni Tajaajila geejjibaa waan kennan fakkeessuun bilbila mobaayilii hatan 7 to’ataman.Qajeelchi Muummee Poolisii Magaalaa Finfinnee shakkamtoota tajaajila geejjibaa waan kennan fakkeessuun bilbila mobaayilii hatuun “shuwaa shuwaa” taasisuun miliquuf Yaalan 7 to’achuun qorataa akka jiru beeksise.Shakkamtootni kunneen yakka kana kan raawwatan Kutaa Magaalaa Aqaaqii, Aanaa 9, bakka Koyyee Qiliinxoo jedhamutti akka ta’e poolisiin ibseera.Konkolaataa Minibaasii lakkoofsi gabatee isaa eerame keessatti miidhamaa dhuunfaaf waan tajaajila taaksii kennan fakkeessuun erga bilbila isaa hatanii booda, “Tiraafikiin nu adaba, gaabbiinaa seeni” jechuun erga inni bu’ee booda dhiisanii deemuu poolisiitti himeera.Dhiirota 5 fi dubartootni 2 yakka kanaan shakkaman hordoffii poolisiin taasiseen bilbiloota 9 harkaafi harkatti qabuu beeksiseera. Miidhamaan dhuunfaa shakkamtoota kanneen himates waan jiruuf, bilbilli isaa akka deebi’u taasisuun qorannoo itti fufuu poolisiin beeksiseera.Hawaasni yakki akkasii akka irrattin raawwatamneef dursee akka of eeggannoo isaa cimsu yaadachiisuun, wanta shakkisiisaa yoo arge ammoo qaama nageennaatiif eeruu kennuu akka qabu, Qajeelchi Muummee Poolisii Magaalaa Finfinnee dhaamee jira.

Mul’uu fayyaa!! Odeeffannoo kana dubbisaa share godhaa!!!Odeeffannon Gara kibba Ethiopia irraa dhufaa jiru gurraaf gaarii miti! dhibee “Hemorrhagic fever “Jedhamutu ka’e jedhamee shakkama(not yet confirmed).Dhibeen kuni dhibee gosoota virus maatii garaa garaan dhufuudha isaan keessa Muraasni fii beekamoon*Ebola Virus(EBOV)*Sudan Virus(SUDV)*Marbur Virus(MARV)*Crimean-Congo HV*Rifty Valley Fever Virus*Yellow Fever Virus*Dengue Fever Virus*Hanta VirusMallattoolee isaa Gara jalqabaa irratti-Gubaa qaamaa-mataa dhukkubbii-hoqqisisuu-qaama caccabsuu-Dadhabina qaama-Garaa kaasuu-Qorra qorra jechisiisu *Booda kessaa, -dhiiguu qaama(dhiiga gogaa jalatti kuufamuu, ykn ijaa,gurraa,funyaani fi afaanin dhangala’uu)-of wallaaluu-Jaanjessuu-Afuura kutuu-qaamonni hedduun kan akka,kalee,tiruu fi onnee hojii dhaabu. Mala to’annoo!-Tuttuqqi namoota shakkaman fi dhangala’aa qaama isaani waliin irraa of qusachuu-Golgee Afaani Fayyadamu-Namoota shakkaman dafanii gabaasuu-Hantuuta ,Ilbiisoota,fi bookeewwan balleessuu.-Namoota du’aan yeroo awwalaan ofeeggannoo jabessuu.Hubachiisa akka odeffannoo Jinka hospital irraa dhufetti dhibeen kuni akka COVID-19 qoosa hin beekuu carra nama ajjeesuu isaa almost 100% dha. Rabbi dhibee kana nurraa haa qabu!!!

Qaama Saalaa Furdaa°°°°°°°°°°°Dubarri qaama saalaa dhiiraa furdaa ta’e ni barbaaddi. Sababni isaas, qaamni saalaa furdaa ta’e buqushaa gaafa seenu, dhaaba buqushaa (vaginal wall) waxxaree waan qabuuf rigata cimaa uumudhaan akka ishiin daftee dhangalaastu taasisa. Kanumarraa ka’uudhaan yeroo ofiin fedhii ofirraa baastus, waan furdaa, kanneen akka muuza, xaarmusii, dungoo fi diildoo fufurdaa ta’anitti dhimma baati. Waan kana irra deddeebin kan raawwattu yoo ta’e buqushaa ishee ajj*suu dandeessi. Qaamni saalaa dhiiraa akka wantoota ishiin ittiin fedhii ofii fidduutti dheebuu ishii baasuu dadhabaa dhufa. Dhiira feete bira yoo deemtes qaamni saalaa isaa waan qal’oo ta’e itti fakkaata. Itti hin gammaddu. Tarii yoo dheeraa ta’es gadi bu’e serviiksii waan dhiibuuf dhukkubbii itti uumuu malee homaa ishiidhaaf hin godhu🙄Gama biraatiin, dhiirri ammoo buqushaa afaan ishii dhiphoo taate qaama isaa gaafa seensisu itti mijata. Yeroo hedduu buqushaan afaan isaa irra dhiphaa ta’eetu garri keessaa bal’achaa deema. Kan shamara takka takkaa, keessattuu kan hin dahin yoo taate qaama dhiiraa jabeessee qaba. Kanarraa kan ka’e dhiibbaa negativii (vacuum effect) uumudhaan yeroo qaamni saalaa dhiiraa keessaa bahu ni dhuka’a(Dhoha jedha). Kunimmoo dhiira ni gammachiisa. Garuu dhiirris waan akkasii kana waan fedhuuf yeroo maasterbeeshinii hojjatu jabeesseetu qaamasaa sukkuuma. Akkasitti dafee waan dhangalaasuuf jechuudha. Yeroo dubara bira deeme ammoo buqushaan akkasitti jabeesseefii hin qabuufi. Haala kanaan innillee qaama saalaa isaa ajjeesa jechuudha. Buqushaan dubartii hundaa bal’aa itti fakkaata. Rakkoodha!Akkan barreeffama kaana keessatti ibsuuf yaaletti, fedhii ofiin ofirraa gaafa baasnu humnaa ol, irra deddeebin akkasumas waan qaama saalaa caala nu gammachiisutti fayyadamuun yeroo gaayela raawwannetti fedhii akka hin baane nu gochuu danda’a.Galatoomaa!!!

Waa’ee weera dhukkuba haarayaa amma mudate kana waan muraasa!********************************************Maalummaan dhukkubicha guutuu guututti adda bahuu baatus dhukkubni kun VHF tahuu akka hin oolle mallattoolee inni agarsiisaa jirurraa ka’uun shakkamaa jira. “Viral Haemorrhagic Fever ” jechuun walitti qabaa dhukkuboota Vaayirasii garaagaraatin dhufaaniiti.Vaayirasiiwwan kunneenis:– Ebola Virus.- Marburg virus.- Yellow Fever .- Lassa Fever isaan ijoodha. Dhukkuboonni kun heddumminaan naannoo tropical area tti deddeebin mul’atu. Weerara fiduudhanis beekamu.Mallattooleen dhukkuba kanaa maali?- Qaama gubaa- Dhukkubbii buusaa – Ballaqamsiisaa gadi teessuma(kan dhiiga makatellee ta’uu danda’a – Dadhabbii qaamaa – Dhiiga garaa qaawwa qaamolee garaagaraa (Afaan,funyaan gurra fi kabiroo)Dhukkubni kun akkamiin daddarba?- Nama dhukkuba kanaan qabame waliin tuttuqaa qabaachuu.- Dhangala’aa namoota dhukkubichaan qabameen tiqamuu.- Bookee busaa – Hargansuudhanillee kan darban ni jiru.- Nama dhukkubichaan du’e tuttuquu.Dhukkubni kun hangi nama ajjeesuu isaa gosa Vaayirasii dhukkubicha fidee irratti kan hundaa’ullee ta’u ragaa hanga ammaa jiruun 25-90% ta’a. Kana jechuun nama dhukkuboota kanaan qabame dhibba tokko keessaa namni naannoo 25 hang 90 du’uu danda’u jechuudha. Yoo deeggarsi yaalaa hin godhaminiif. Dhukkuba kana akkamiin ittisuun danda’ama?- Nama dhukkuba kanaan qabametti baay’ee itti dhiyaachuu dhiisuu.- Ilbiisota addaa addaa ittisuu fi farra ilbiisotaa fayyadamuu.- Nama dhukkubichaan qabamuu shakkame adda baasuu fi kkf fa’a.Dhukkubni kun yaala qabaa? Dhukkuboonni kun yaala duubatti deebisu hin qaban. Wanti mana yaalatti godhamu deeggarsa ogummaa tokko tokko gochuu qofa. Deeggarsuma saniinuu garuu hanga tokko du’aatiin ni hir’ifama. Weerarri kun biyya keenyatti ka’e taanan balaa guddaa geessisa. Rabbi nutti hin fidin jenna. Cabsee Dhufnaanis waan dandeenyun dura dhaabachuuf qophiidha. Share godhaa! Share godhuun barreeffama kana nama biraan gahuun lubbuu baraarudha. Namoota itti dhiyaattan kan social media hin fayyadamnes afaanin itti himuun dhibee kana waliin haa ittisnuu.Dr. Hamzaa Jamaal

Dhaamsa Hatattamaa! Share godhaa!****************************************Ibsa galgala kana baaseen Ministerri Fayyaa dhukkubni ammaaf maalummaan isaa guututti adda hinbaane Naannoo Kibbaa, Magaalaa Jinkaa keessatti mudatuu ibsee jira. Weerarri dhukkuba haarayaa Naannoo Kibbaatti mul’ate kun saffisaan babal’aataa jira. Dhukkubni kun ammaaf maalummaan isaa adda bahuu baatus dhukkubu lubbuu namaa yeroo gabaabaa keessatti galafaata. Hangaa ammatti namoonni dhukkubichaan qaban tokkolleen irraa baraaramuu hin dandeenye. Akka ogeeyyonni Hospitaala Jinkaa himanitti: torbee kana namoonni shan dhukkubichaan qabamanii lubbuun isaanii dabartee jirti. Isaan lubbuu dhaban keessaa lama ogeeyyota fayyaa (doktara tokkoo fi narsii tokkoo) kan dhukkubsattoota waldhaanaa turaniidha. Dhukkubni kun mallattoolee akka hoo’a qaamaa, qola ijaa diimessuu, baasaa dhiiga makate, dhiigni irga, afaan, funyaanii fi qaama biraatii dhangala’uu fa’a qaba. Weerarri dhukkuba kanaa haala kanaan yoo itti fufe lubbuu namoota hedduu galafaatun biyya teenyatti cophxoorratti fanxoo ta’uuf deema. Kanaaf tatamsa’ina isaa ittisurratti yoo hin xiffanne gaaga’ama guddaa fiduu danda’a. Dhaamsa kana hatattamaan share waliif godhaa.Waa’ee Dhukkubichaa waan muraasa!Maalummaan dhukkubicha guutuu guututti adda bahuu baatus dhukkubni kun VHF tahuu akka hin oolle mallattoolee inni agarsiisaa jirurra ka’uun shakkamaa jira. “Viral Haemorrhagic Fever ” jechuun walitti qabaa dhukkuboota Vaayirasii garaagaraatin dhufaaniiti.Vaayirasiiwwan kunneenis:– Ebola Virus- Marburg virus- Yellow Fever – Lassa Fever isaan ijoodha. Dhukkuboonni kun heddumminaan naannoo tropical area tti deddeebin mul’atu. Weerara fiduudhanis beekamu.Mallattooleen dhukkuba kanaa maali?- Qaama gubaa- Dhukkubbii buusaa – Ballaqamsiisaa gadi teessuma(kan dhiiga makatellee ta’uu danda’a – Dadhabbii qaamaa – Dhiiga garaa qaawwa qaamolee garaagaraa (Afaan,funyaan gurra fi kabiroo)Dhukkubni kun akkamiin daddarba?- Nama dhukkuba kanaan qabame waliin tuttuqaa qabaachuu.- Dhangala’aa namoota dhukkubichaan qabameen tiqamuu.- Bookee busaa – Hargansuudhanillee kan darban ni jiru.- Nama dhukkubichaan du’e tuttuquu.Dhukkubni kun hangi nama ajjeesuu isaa gosa Vaayirasii dhukkubicha fidee irratti kan hundaa’ullee ta’u ragaa hanga ammaa jiruun 25-90% ta’a. Kana jechuun nama dhukkuboota kanaan qabame dhibba tokko keessaa namni naannoo 25 hang 90 du’uu danda’u jechuudha. Yoo deeggarsi yaalaa hin godhaminiif. Dhukkuba kana akkamiin ittisuun danda’ama?- Nama dhukkuba kanaan qabametti baay’ee itti dhiyaachuu dhiisuu.- Ilbiisota addaa addaa ittisuu fi farra ilbiisotaa fayyadamuu.- Nama dhukkubichaan qabamuu shakkame adda baasuu fi kkf fa’a.Dhukkubni kun yaala qabaa? Dhukkuboonni kun yaala duubatti deebisu hin qaban. Wanti mana yaalatti godhamu deeggarsa ogummaa tokko tokko gochuu qofa. Deeggarsuma saniinuu garuu hanga tokko du’aatiin ni hir’ifama. Weerarri kun biyya keenyatti ka’e taanan balaa guddaa geessisa. Rabbi nutti hin fidin jenna. Cabsee Dhufnaanis waan dandeenyun dura dhaabachuuf qophiidha.Doktarri suuraa irratti argitan kun odoo dhukkubsataa yaaluf carraaquu dhukkuba kanaan lubbuun isaa dabarte.Dr. Hamzaa Jamaal

🇪🇹Itoophiyaan hawaasni addunyaa Ertiraa irratti dhiibbaa akka godhu waamicha dhiheessitiWaamichi kun kan godhame waltajjii Yunivarsiitii finfinneetti gaggeeffamaa jiru irratti yoo ta’u, haala siyaasaa fi nageenyaa yeroo ammaa gaanfa Afrikaa keessatti mul’achaa jiru irratti xiyyeeffata.Hariiroon Itiyoophiyaa fi Eertiraa waggoota muraasa dura fooyya’ee ture, mootummaan Asmaraa gocha aggaammii fi rakkina raawwate irraa kan ka’e hammaataa akka dhufe, walga’icha kan banan Ministirri Dhimma Alaa Gideon Ximotewos (PhD) himan jechuun gabaafameera.Keessumaa Itiyoophiyaan dhimma buufata doonii fi buufata galaanaa erga kaaftee booda hariiroon mootummaa Eertiraa daran hammaate ta’uu hubachuun; mootummaan Eertiraa nagaa fi misooma Itiyoophiyaa booressuuf rakkina adda addaa raawwachaa akka turee fi ergamtuu qaamolee biyya alaa ta’ee socho’aa turuus himaniiru.”Gidduu seenuun abbaa biyyummaa fi dantaa biyyaa keenyaa balaadhaaf saaxilaa jiruuf deebii kennuudhaaf sababa gahaa qabaannus, haala jiru obsaan hordofuu filanneerra,” jedhan.Waldhabdeen biyyoota gidduu jiru diinagdee dabalatee gama birootiin tumsa biyyoota lamaanii fi naannootiin furuun akka danda’amus ibsaniiru; biyyoonni lachuu walitti dhufeenya seenaa fi aadaa cimaa kana galmaan ga’uuf kan dandeessisu akka qaban ibsaniiru.

#Dhugaa_hubatamuu_Qabuudha‼Biyyoonni Liigiin Arabaa 22 isaan as irratti Alaabaa maqaa biyyoota fi kaartaa irratti mullataniidha. Eertiraa akkuma biyya keenya Itoophiyaa miseensa Liigiin Arabaa miti. Hariiroo daldalaa diinagdee akkuma nuti Liigiin Arabaa waliin qabnutti qabdi. Yoo Itoophiyaa fi Eertiraa waraanatti seenan Liigiin Arabaa Eertiraa cinaa hin dhaabbatu. Itoophiyaa cinaas hin dhaabbatan. Akkas yeroon jadhu akka miseensa Liigiin Arabaatti jachuu kiyya. Waraana Itoophiyaa fi Eertiraa gidduutti yoo eegale masrii dhuunfaa isheen Eertiraa cinaa dhaabbachuu malti. Akkasumaas biyyoonni akka Arab United Emirates Itoophiyaa waliin dhaabbatu. Walumaagalatti shaakalli waloo “Red Wave 8” jadhu kun shaakala yeroof godhamuudha malee waraana dhaabbataa galaana diimaa irra ta’uu miti. Kanaaf Shaakalli yeroo gaggeeffamu guyyaa tokko lama keessatti xumuramu danda’a. Achi booda biyyoonni hundi daangaa galaana diimaa Biyyoota isaanii irratti deebi’u. Shaakala waloo kana keessatti Itoophiyaan hirmaachuu dhabuun akka shira masrii fi Eertiraa fudhatamuus kun goongumaa hulaa galaana diimaa Itoophiyaa danquu hin danda’u. Hulaan galaana diimaa Asab Port fi Zeeylan port argachuuf jalqaba dipiloomaasii marii nagaan itti deemamu qaba. Kun didamnaan dhimma keessoo Itoophiyaa marii haqa qabeessa gaggeessuun furmaata godhuun humna guutuu gara waraanaan argachuutti deemamuu qaba. #share 🙌 🙂.

Hanga Isin yaaddaniifi Tilmaamtanii Olitti Faayidaa Guddaa Qabdi. Tiruu namaa qulqulleesauu fi dhiiga xuraawe qulqulleessuuf haalaan barbaachifti.